2024-07-25
Wystarczy popracować w ogrodzie, by poczuć pozytywne zmęczenie, odprężenie i satysfakcję. Tak właśnie działa hortiterapia, czyli leczenie ogrodem.
Co to jest hortiterapia i na czym polega?
Hortiterapia to wykorzystanie mocy natury do poprawy zdrowia. Praca z roślinami korzystnie wpływa na ciało i to w wielu aspektach, ale nieoceniony jest również jej wpływ na psychikę.
O tym wszystkim doskonale wiedzą ogrodnicy, którzy dzięki codziennemu kontaktowi z roślinami są nie tylko zdrowsi, ale też szczęśliwsi.
Jako nieoficjalna metoda lecznicza hortiterapia (łac. hortus – ogród) staje się coraz popularniejsza od kilku lat, w efekcie czego niektóre ośrodki terapeutyczne i rehabilitacyjne proponują takie zajęcia jako uzupełnienie tradycyjnych metod.
Głównym założeniem hortiterapii jest wykorzystanie interakcji z roślinami, ale w sposób aktywny przez udział w ich sadzeniu, pielęgnacji, a także – w przypadku warzyw i owoców – w późniejszym ich zbiorze.
Do tego dochodzi kontakt i praca z glebą. Dopiero na drugim miejscu istotne jest obcowanie np. z zapachem, fakturą czy smakiem roślin, ale nie powinno być ono pomijane.
Jak wygląda terapia ogrodem?
Scenariusze hortiterapii mogą być różne i dopasowane do potrzeb danej osoby czy grupy potrzebującej takiego wsparcia w procesie zdrowienia.
- Sadzenie lub wysiew wybranych roślin, późniejsza pielęgnacja i obserwowanie ich rozwoju, a jeśli są to owoce lub warzywa – także zbiór i przetwarzanie plonów.
- Spacer po lesie, ogrodach botanicznych i arboretach pozwalający poznać rośliny oraz obcować z ich wyglądem, zapachem i fakturą.
- Kąpiel leśna i przytulanie się do wybranych gatunków drzew, by korzystać z ich dobroczynnego wpływu.
- Stworzenie ścieżki sensorycznej z różnych naturalnych materiałów i późniejsze korzystanie z niej.
- Chodzenie boso po trawie, co pobudza krążenie i ma korzystny wpływ na redukcję stresu.
- Tworzenie aromatycznych bukietów z kwiatów.
- Zbiór i konserwacja ziół.
fot. Sandie Clarke on Unsplash
Dla kogo przeznaczona jest ogrodoterapia?
Leczenie ogrodem nie ma barier wiekowych. Korzystnie wpływa zarówno na dorosłych, jak i na dzieci oraz seniorów.
Hortiterapia w przedszkolu to jednocześnie lekcja botaniki, nauka rozróżniania nazw i przeznaczenia poszczególnych roślin oraz świetna zabawa integracyjna.
I nie trzeba tu żadnych zaskakujących pomysłów, bo wystarczy np. wysiew rzodkiewki lub kwiatów na przeznaczonej do tego grządce i późniejsza obserwacja całego cyklu wegetacji.
Świetnie sprawdzają się również ścieżki sensoryczne pozwalające poznawać fakturę i kształty różnych materiałów, np. szyszek, piasku czy otoczaków. Dla dzieci chodzenie po takich ścieżkach to ćwiczenie koordynacji ruchowej i koncentracji.
Hortiterapia zyskuje także na popularności w placówkach zajmujących się opieką nad seniorami.
Praca z roślinami pozwala starszym osobom na niezbyt wymagającą aktywność fizyczną na świeżym powietrzu i kontakty towarzyskie (wymiana obserwacji, wzajemne motywowanie się, a nawet wykorzystywanie darów natury, które udało się razem wyhodować).
A wszystko to ma zbawienny wpływ na kondycję ich ciała i umysłu, a także po prostu na dobre samopoczucie.
Bez względu na grupę wiekową hortiterapia jest stosowana jako wsparcie dla osób borykających się z problemami psychicznymi, np. depresją, dla osób z niepełnosprawnością i nieprawidłowym działaniem układu nerwowego oraz wymagających mało intensywnej rehabilitacji ruchowej lub rekonwalescencji po przebytych chorobach.
fot. Filip Urban in Unsplash
Jakie mogą być efekty leczenia ogrodem?
Regularny kontakt i praca z roślinami działa dwutorowo – na ciało i umysł. Efekty terapii ogrodem są różne, ale zawsze korzystne. Co daje hortiterapia?
- Uspokaja, rozładowuje stres i łagodzi lęk.
- Poprawia koncentrację i uczy cierpliwości.
- Wzmacnia kondycję fizyczną.
- Dotlenia organizm i naturalnie uzupełnia witaminę D.
- Poprawia odporność i reguluje ciśnienie krwi.
- Przywraca równowagę emocjonalną.
- Pozwala budować i utrzymywać kontakty z innymi.
- Pobudza wyobraźnię i zwiększa kreatywność.
- Wspiera tradycyjną rehabilitację.
Jak zostać hortiterapeutą? Studia czy kursy?
Ze względu na to, że hortiterapia zyskuje na popularności, powstaje coraz więcej akredytowanych placówek oferujących kursy lub studia I, a nawet II stopnia.
O ile w pierwszym przypadku koszt jest niższy, a uzyskanie kwalifikacji jest szybsze, o tyle jednak tytuł licencjata lub magistra daje większe szanse na znalezienie pracy w tym zawodzie choćby z tego powodu, że ilość przyswojonej wiedzy jest większa.
Kurs jest za to świetną opcją dla terapeutów, którzy chcieliby rozszerzyć swoje kompetencje zawodowe w kierunku hortiterapii.