Wrzosy w ogrodzie i na balkonie. Jak je uprawiać?

2024-10-17

Wrzosy to urocze krzewinki, które może uprawiać każdy. Ich popularność jesienią jest ogromna, a oryginalna uroda sprawiła, że skradły serca nie tylko ogrodników.

Sezon na wrzosy i ich kolorowe odmiany

Wrzosy pospolite to krzewinki, które naturalnie występują w całym kraju na terenach iglastych i torfowiskach. Takie pochodzenie determinuje warunki ich uprawy w ogrodzie i na balkonie. 

W sierpniu i wrześniu wśród wąskich listków pojawiają się drobne, dzwonkowate kwiaty, których nektar przyciąga owady.

Wrzosy osiągają wysokość około 40 cm, a ich różne kolory dają możliwość tworzenia różnorodnych kompozycji. Najpopularniejsza są różowe i fioletowe, np. Pink Alicia, Peter Sparkes, Andrea. 

Białe kwiaty mają m.in. wrzosy Anja, Vera i Valentina. Kolor kwiatów to jedno, ale wiele wrzosów dodatkowo zachwyca także ulistnieniem – odmiana Cuprea ma miedziane, a Westerlee Gold cytrynowe.

Ciekawe są coraz popularniejsze wrzosy pąkowe, których kwiaty nie otwierają się, więc dłużej pozostają ozdobne (nawet trzy miesiące). 

Popularne odmiany pąkowe o klasycznej, różowej barwie to Anette, Golden Wonder, Nina czy Red Favorite.

Wrzosy to nie wrzośce – czym się różnią?

Wrzosy często są mylone z wrzoścami, a to całkiem inne rośliny. Choć wyglądają podobnie, różnice są widoczne gołym okiem. 

Kwiaty wrzosów przypominają wyglądem małe dzwonki, a wrzośców – beczułki. Poza tym wrzośce nie potrzebują aż tak kwaśnego podłoża, są mniej odporne na suszę i przemarzanie. 

Świetnie za to uzupełniają rabatę z wrzosami, ponieważ kwitną w innym czasie, np. wrzosiec krwisty zimą i wiosną, a darlejski w marcu i w kwietniu.

fot. Karolina Kołodziejczak in Unsplash

Wrzosy w ogrodzie czy w doniczce na balkonie?

Wrzosy można z powodzeniem uprawiać zarówno w ogrodzie, jak i na balkonie lub tarasie, jeśli zapewnimy im odpowiednie warunki. Podstawa to kwaśna, umiarkowanie wilgotna gleba. 

Powinna być przepuszczalna, żeby uniknąć przelania bryły korzeniowej. W uprawie doniczkowej ważny jest jeszcze drenaż na dnie doniczki, np. z keramzytu. 

Na balkon szczególnie polecane są wrzosy z grupy Skyline, charakteryzujące się wyprostowanymi, grubymi pędami. Dorastają do około 40 cm wysokości.

Jak sadzić wrzosy krok po kroku?

Jeżeli tworzymy choćby niewielkie wrzosowisko, kluczowe jest zadbanie o samo podłoże.

1. Oczyszczamy przygotowane miejsce. Usuwamy wszystkie chwasty i kamienie.
2. Spulchniamy podłoże i sprawdzamy jego kwasowość.
3. Rozsypujemy na nim gotowe podłoże do roślin kwasolubnych lub torf i mieszamy je z ziemią ogrodową na głębokość około 5 cm.
4. Wyrównujemy teren grabiami.
5. Rozmieszczamy rośliny w donicach, żeby oszacować ich liczbę i wygląd, jaki wrzosowisko będzie miało po posadzeniu krzewinek. Wrzosy sadzimy w odstępach 30-40 cm.
6. Wykopujemy dołek pod każdą roślinę na tyle głęboko, że bryła korzeniowa była przykryta około jednocentymetrową warstwą ziemi.
7. Delikatnie rozluźniamy bryłę korzeniową, uciskając ją i umieszczamy sadzonki wrzosów w dołkach.
8. Zasypujemy luźne miejsce wokół bryły korzeniowej.
9. Obficie podlewamy wrzosy.

Wrzosy w doniczce należy sadzić, zachowują te same zasady co do głębokości sadzenia.

fot. Yoksel Zok on Unsplash

Jak pielęgnować wrzosy?

W uprawie wrzosów, oprócz odpowiedniego pH podłoża (4,5-5,5), ważna jest jego wilgotność. Rośliny korzenią się płytko, dlatego trzeba podlewać je regularnie, ale z umiarem. 

Przelanie grozi dość szybkim gniciem korzeni, a przesuszenie prowadzi po prostu do obumarcia krzewinek.

Wrzosy mają skromne wymagania pokarmowe i w zasadzie nie potrzebują nawożenia. Nawóz do roślin kwasolubnych lub wrzosowatych można jednak zastosować wczesną wiosną, żeby wzmocnić je po zimie i ułatwić wegetację.

Na rabacie z wrzosami trzeba dbać o regularne odchwaszczanie podłoża i uzupełnianie ściółki, jeżeli ją stosujemy. 

Nie jest ona koniecznością, ale pozwala dłużej zachować wilgoć w glebie, a zimą chroni korzenie przed przemarznięciem. Jako ściółka dla wrzosów najlepiej sprawdza się kora sosnowa o kwaśnym pH.

Wrzosy, szczególnie te na rabacie, przy odpowiedniej pielęgnacji będą jej ozdobą nawet przez 8-10 lat. Oprócz regularnego podlewania i wiosennego cięcia, ważne jest również zatroszczenie się o krzewinki przed zimą. 

Tylko odpowiednio zabezpieczone rośliny przetrwają zimowe miesiące bez żadnego uszczerbku. Pod koniec listopada lub na początku grudnia wrzosy należy okryć gałązkami świerkowymi.

Wrzosy uprawiane w doniczkach mają krótszą żywotność, bo maksymalnie trzy lata, ale w ich przypadku odpowiednia osłona na zimę jest ważniejsza niż u roślin w gruncie. 

Najlepiej doniczki ustawić na styropianie i okryć agrowłókniną. Ewentualnie można je ustawić w kartonie i pomiędzy nimi umieścić kawałki styropianu.

Kiedy i jak przycinać wrzosy?

Cięcie wrzosów wczesną wiosną to obowiązkowy zabieg, który pozwala im utrzymać ładny pokrój. Dzięki przycinaniu gałązek krzewinki nie będą wybujałe i przerzedzone. 

Cięcie wykonujemy sekatorem, zawsze na przełomie marca i kwietnia. Skracamy wówczas pędy poniżej miejsca kwitnienia do tej samej wysokości. 

W tym czasie przeglądamy też wrzosy po zimie i dodatkowo usuwamy wszystkie martwe lub uszkodzone pędy.

fot. Getty Images on Unsplash

Z czym łączyć wrzosy? Pomysły na kompozycje i aranżacje

Wrzosy doskonale prezentują się w swoim towarzystwie posadzone w większej grupie, ale żeby urozmaicić wrzosowisko w ogrodzie lub kompozycje w donicach, można połączyć je z roślinami, które preferują podobne warunki. 

Wrzosy dobrze czują się w sąsiedztwie gatunków kwasolubnych. Można je posadzić razem z kostrzewą siną lub innymi niskimi trawami ozdobnymi, golterią rozesłaną i wrzoścami. 

Jeśli wrzosy będą tworzyć przód rabaty, tuż za nimi warto posadzić wyższe różaneczniki, azalie, pierisy lub nieduże krzewy iglaste, np. miniaturową sosnę górską Mini Mops lub jałowce. Między wrzosami warto też umieścić rośliny cebulowe, np. krokusy.

Wszelkie inne połączenia gatunkowe, choć mogą wyglądać atrakcyjnie, mogą być nietrafione ze względu na różnicę w wymaganiach glebowych. 

Kwaśne podłoże wrzosów nie sprzyja rozwojowi roślin preferujący glebę obojętną lub zasadową.

Wrzosy sprawdzą się nie tylko w ogrodzie lub na balkonie. To także świetne rośliny na cmentarz. Jeśli zapewnimy im kwaśne podłoże, mogą rosnąć tuż przy pomniku. 

Popularniejsze są jednak rozmaite kompozycje nagrobne, w których wrzosy grają główną rolę lub po prostu wrzosy w doniczce. 

Taki wrzosowy stroik to świetny pomysł na udekorowanie nagrobka już we wrześniu lub alternatywa dla chryzantem na Wszystkich Świętych.

Wrzosy w doniczce warto wzbogacić o jesienne dary natury. Krzewinki dobrze prezentują się, jeśli umieścimy obok miniaturowe dynie ozdobne, szyszki lub rajskie jabłuszka.