Uroda piwonii to nie wszystko. Jakie mają właściwości?

2024-05-09

Kwitnienie piwonii to istny spektakl. W maju nikt nie oprze się ich urodzie, ale wygląd to niejedyna zaleta tych roślin. Delikatne płatki mają cenne właściwości zdrowotne i kosmetyczne.

Sezon na piwonie i piękne bukiety

Najczęściej w ogrodach rośnie piwonia lekarska, której nazwa nie jest przypadkowa, bowiem to ważna roślina w chińskiej medycynie naturalnej już od wielu pokoleń. Już około 2700 r. p.n.e. zaliczano ją do roślin przywracających życie.

Dziś w polskich ogrodach piwonia uchodzi za królową maja, a bukiet piwonii to obowiązkowy element wiosennych aranżacji. Ta wieloletnia bylina ma charakterystyczne różowe, purpurowe lub czerwone kwiaty, osadzone pojedynczo na szczytach łodyg.

Kwitnienie przypada na kwiecień i maj, dlatego właśnie w tym czasie roślina ta cieszy się największym powodzeniem. Kwiaty piwonii dłużej zachowają świeżość, jeśli zetniemy je, gdy pąki są rozwinięte do połowy. Codziennie należy również wymieniać wodę w wazonie na świeżą.

Romantyczne piwonie można połączyć w wazonie z lilakiem, tworząc w ten sposób pastelową i bardzo aromatyczną kompozycję.

Gatunki piwonii. Jakie są najpiękniejsze?

Choć najpopularniejsza w uprawie jest piwonia lekarska, coraz śmielej w ogrodach pojawiają się również inne gatunki i odmiany. Oto najpiękniejsze gatunki, które warto wybrać na rabatę.

1. Piwonia krzewiasta – to krzew o zdrewniałych pędach, dorastający do 1,5 m wysokości. Kwiaty tego gatunku są duże i w różnych kolorach. To obowiązkowa roślina w ogrodach w stylu japońskim.
2. Piwonia chińska – ma duże, pachnące kwiaty w pastelowych barwach, które wyglądem przypominają róże. Dorasta do wysokości około 100 cm.
3. Piwonia Itoh – to grupa popularnych mieszańców powstałych z połącznia gatunków bylinowych i krzewiastych. Dostępnych jest już ponad 100 różnych odmian piwonii o barwie nietypowej dla tych kwiatów, np. żółtej czy łososiowej.
4. Piwonia koperkowa – cechuje się niskim wzrostem (ok. 50 cm) i nietypowymi, delikatnymi liśćmi wyglądającymi jak koperek. Jej duże kwiaty najczęściej mają kolor czerwony.

fot. SYNG on Unsplash

Uprawa piwonii w ogrodzie i w donicy na balkonie

Piwonia to wieloletnia bylina, dlatego jej uprawa najlepiej udaje się w ogrodzie. Roślina na jednym stanowisku potrafi rosnąć nawet 40 lat. Uprawa na balkonie lub tarasie może się udać tylko wtedy, gdy posadzimy piwonie w dużym pojemniku, żeby ich korzenie mogły się swobodnie rozrastać.

Aby doczekać się bujnego, corocznego kwitnienia, wybierzmy dla piwonii stanowisko nasłonecznione, z urodzajną, lekko wilgotną i przepuszczalną ziemią.

To ważne, ponieważ na wybranym miejscu roślina spędzi wiele lat, a każda próba jego zmiany to dla niej duży stres, który może odbić się na jej kondycji i zdrowiu.

Pielęgnacja piwonii jest łatwa i ogranicza się zaledwie do kilku zabiegów w ciągu sezonu wegetacyjnego. Kluczowe jest utrzymywanie umiarkowanie wilgotnej gleby, ale trzeba uważać, by nie przelać roślin i nie doprowadzić do gnicia korzeni.

W trakcie podlewania unikajmy też polewania liści wodą, może to bowiem spowodować pojawienie się chorób grzybowych. Piwonie są często atakowane przez szarą pleśń lub plamistość liści.

Kiedy sadzić piwonie i jak to robić?

Optymalny termin na sadzenie piwonii do gruntu to wczesna wiosna (marzec-maj) i wczesna jesień (wrzesień-październik). Wtedy do ziemi powinny trafić zarówno nowe sadzonki ze szkółek ogrodniczych, jak i samodzielnie rozmnożone okazy.

Pamiętajmy o głębokości sadzenia – optymalna to 3-5 cm. Rośliny posadzone głębiej mogą nie zakwitnąć.

Piwonie najładniej prezentują się solo, ale nie gardzą dobrym towarzystwem. Ważne, żeby najbliższe sąsiedztwo nie zakłócało ich rozwoju. Źle rosną m.in. obok drzew i krzewów owocowych.

Świetnie za to czują się i prezentują, gdy na tej samej rabacie posadzimy inne byliny, np. bodziszki i orliki. Warto zadbać, by w takiej aranżacji z piwoniami znalazły się gatunki, które zakwitną tuż po kwitnieniu piwonii i zasłonią je, gdy zaczną zamierać.

W tej roli sprawdzą się m.in. floksy wiechowate, dalie i liliowce.

fot. Irina Iriser on Unsplash

Kiedy przesadzać i przycinać piwonie?

Ze względu na to, że piwonie są wieloletnie, nie przepadają za przesadzaniem. Wyraźnym sygnałem do zmiany miejsca jest mniej obfite lub zanikające kwitnienie. Wtedy trzeba nie tylko przesadzić, ale też za jednym zamachem odmłodzić rośliny przez podział.

W ten sposób uzyskamy nowe sadzonki. Zabieg przesadzania należy wykonywać nie częściej niż raz na 8-10 lat, zawsze wczesną jesienią, żeby byliny zdążyły się ukorzenić przed zimą. Nowe okazy można zabezpieczyć przed mrozem, okrywając je tuż przy ziemi iglastymi gałązkami.

Piwonie nie wymagają formowania. Konieczne jest za to cięcie sanitarne, czyli usunięcie obumarłych kwiatów i liści po przekwitnięciu roślin. Gdy zaczną zamierać i szpecić rabatę, usuwamy je. Jesienią natomiast wykonujemy korektę tego cięcia i skracamy piwonie tuż nad ziemią.

Czym nawozić piwonie i jakiej ziemi używać?

Podłoże dla piwonii wybieramy na etapie sadzenia. Zawsze powinno być zasobne w próchnicę i składniki mineralne, a także przepuszczalne. Byliny preferują lekko kwaśną ziemię o pH około 6.

Podczas sadzenia piwonii w każdym dołku można umieścić porcję kompostu, który jest dla nich świetnym, naturalnym nawozem. Potem stosujemy go raz w roku na wiosnę, rozkładając go wokół każdej rośliny.

Piwonie lubią także fusy z kawy, które delikatnie zakwaszają glebę. Wystarczy rozsypywać je w obrębie bryły korzeniowej, by spotęgować kwitnienie.

Właściwości piwonii. Czy ma zastosowanie lecznicze?

Piwonia lekarska nie tylko pięknie wygląda, ale jest także cennym surowcem zielarskim w medycynie naturalnej. W celach zdrowotnych wykorzystywane są płatki i korzeń.

Płatki piwonii zawierają glikozydy antocyjanowe, flawonoidy, garbniki, olejek eteryczny i sole mineralne. Działają rozkurczowo, uspokajająco i moczopędnie. Poprawiają też krążenie krwi.

Zbieramy je, kiedy zaczynają przekwitać. Następnie rozkładamy je cienką warstwą i suszymy w przewiewnym, zacienionym miejscu. Im krócej, tym lepiej, ale temperatura nie powinna przekraczać 28-30 stopni Celsjusza.

Z kolei korzeń, zwłaszcza piwonii białej, to skarbnica cukrów i garbników. Wykazuje działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne.

Korzenie piwonii lekarskiej pozyskujemy wiosną lub jesienią w trakcie podziału roślin. Odcinamy części nadziemne, myjemy, dzielimy na kawałki i suszymy tak samo jak płatki.

W sklepach dostaniemy także wyciąg z piwonii zwisłej, który wykazuje działanie uspokajające i przeciwbólowe. Sprawdzi się w problemach z bezsennością, stanach lękowych i bólach głowy.

Warto pamiętać, że zanim zaczniemy stosować preparaty na bazie piwonii, należy skonsultować to z lekarzem. Niewskazane są dla kobiet w ciąży, ponieważ mogą powodować skurcze macicy.

fot. shutterstock

Wykorzystanie piwonii w kuchni. Nie tylko nalewka

Płatki piwonii można śmiało stosować w celach kulinarnych. Herbata rewelacyjnie oczyszcza organizm i łagodzi objawy napięcia przedmiesiączkowego.

Odwar z korzenia działa na różne schorzenia przewodu pokarmowego, a nalewka poprawia krążenie krwi i wzmacnia naczynia krwionośne.

Wspiera także funkcjonowanie stawów. Miłośnicy słodkości docenią konfiturę z płatków piwonii, która będzie świetnym dodatkiem do deserów lub herbaty.

Wyciąg z piwonii w kosmetykach

Piwonia ma właściwości pielęgnacyjne, dlatego wyciąg z kwiatów jest stosowany w przemyśle kosmetycznym. Chroni skórę przed wolnymi rodnikami, działa przeciwbakteryjnie i ściągająco.

W domowych warunkach warto zrobić tonik z piwonii. W tym celu garść płatków zalewamy szklanką wrzątku i odstawiamy pod przykryciem na kwadrans, a następnie odcedzamy miksturę i studzimy.

W takim toniku moczymy wacik kosmetyczny i przemywamy nim twarz. Kosmetyk sprawdzi się zwłaszcza w przypadku cery problematycznej, z wypryskami, ponieważ świetnie łagodzi stany zapalne.

Dodatkowo nawilża naskórek. Jeśli nasączone waciki położymy na powiekach, pozbędziemy się opuchlizny.