TOP 10 trujących roślin, na które trzeba koniecznie uważać

2024-07-03

Piękna pogoda sprawia, że coraz chętniej ruszamy w teren – dla wielu z nas spacery lub wycieczki rowerowe po łąkach i bezdrożach to ulubiona forma aktywnego wypoczynku. Warto jednak pamiętać o tym, że nawet wśród rodzimej roślinności są gatunki, na które trzeba uważać. A wręcz: bardzo uważać!

1. Barszcz Sosnowskiego

Pierwsze skojarzenie z hasłem „trująca roślina” to dla wielu osób właśnie barszcz Sosnowskiego.

Nie wszyscy za to wiedzą, że w połowie XX w. barszcz Sosnowskiego zaczęto uprawiać jako roślinę pastewną. Niestety, to przyczyniło się do jego rozprzestrzenienia w całym kraju.

Kontakt z rośliną może powodować oparzenia I i II stopnia, bolesne dolegliwości utrzymują się długo, a przez kolejnych kilka lat skóra w miejscach dotkniętych stanem zapalnym bywa nadwrażliwa na światło słoneczne.

2. Szalej jadowity

Znacie powiedzenie „Szaleju się najedliście?” – okazuje się, że szalej jadowity, który można pomylić nawet z liśćmi pietruszki czy marchwi, jest śmiertelnie niebezpieczny.

Z kłączy i łodyg pozyskuje się cykutotoksynę – niezwykle toksyczną substancję. Najpowszechniejsze objawy po spożyciu szaleju to: ślinotok, bóle brzucha, wymioty, trudności z oddychaniem czy utrata świadomości, a nawet śmierć. To właśnie szalejem otruto Sokratesa.

Oleander / fot. Tadeusz Zachwieja on Unsplash

3. Oleander

Kwitnący na różowo krzew cieszy oczy, ale może wywoływać także nudności, wymioty, a nawet doprowadzić do zaburzeń kardiologicznych i neurologicznych.

Zawiera w sobie oleandrynę oraz oleandrogeninę, dwa toksyczne glikozydy, które są szczególnie niebezpieczne dla dzieci.

Trzeba uważać, gdyż kwiaty są piękne i wręcz zachęcają do skosztowania, a może być to bardzo niebezpieczne.

4. Jaskier

Dla jednych symbol wiosenno-letniej łąki, dla innych – szkodliwa roślina niebezpieczna dla oczu. Najbardziej szkodliwy, spośród 20 gatunków, jest jaskier jadowity.

Niewielka ilość soku tej rośliny powoduje zaczerwienienie skóry i powstawanie pęcherzy. Nie powinien mieć również kontaktu z błonami śluzowymi.

Dobra wiadomość jest taka, że po ususzeniu traci swoje negatywne właściwości.

Jaskier / fot. Floraf on Unsplash

5. Cis pospolity

Cisy są popularną rośliną m.in. do kształtowania strzyżonych żywopłotów. Jesienią na gałązkach cisów dojrzewają różowoczerwone nibyjagody i mogłoby się wydawać, że to właśnie kuszące owoce mogą być trujące.

Natomiast najniebezpieczniejsze w cisie są igły i nasiona. Trujące substancje to taksyna, taksycyna, taksol i glikozydy cyjanogenne – bardzo szybko wchłaniane z przewodu pokarmowego, a pierwsze objawy zatrucia cisem pojawiają się już po 30-90 minutach od spożycia igieł lub nasion.

Jest bardzo niebezpieczny dla zwierząt domowych, dlatego, chroniąc naszych pupili, warto zrezygnować z tej rośliny w swoim ogrodzie.

6. Szelężnik większy

Choć dawniej był uznawany za roślinę leczniczą, dziś już wiemy, że szelężnik większy jest rośliną trującą, gdyż zawiera aukubinę trującą zarówno dla ludzi, jak i bydła. W dużych stężeniach ten glikozyd jest bardzo szkodliwy dla zdrowia.

U ludzi przedawkowanie aukubiny objawia się biegunką, wymiotami, kolką, zaburzeniami krążenia. U zwierząt występują nasilone objawy, a po spożyciu większej ilości tej rośliny może nawet dojść do śmierci. Niestety, występuje na terenie całej Polski porastając łąki i pastwiska.

Cis pospolity / fot. Merve Sehirli Nasir on Unsplash

7. Pokrzyk wilcza jagoda

W zależności od regionu miewa też inne nazwy zwyczajowe: wilcza wiśnia, wilcza jagoda, psinki, leśna tabaka, belladonna. Przypomina niewysoki krzew, choć może sięgać do 150 cm.

W całości trująca – największe stężenie trujących alkaloidów znajduje się w korzeniach i owocach. Owoce zawierają niemal wyłącznie atropinę, pozostałe organy – hioscyjaminę.

Spożycie owoców może powodować porażenie mózgowia, międzymózgowia i rdzenia przedłużonego oraz porażenie układu obwodowego. Już 3-4 owoce zjedzone przez dzieci są dawką śmiertelną. W przypadku dorosłych to ok. 20 sztuk „wilczych jagód”.

8. Ciemiężyca biała

„Piękna, ale trująca” – brzmi jeden z nagłówków o ciemiężycy białej, roślinie występującej w Bieszczadach i na Lubelszczyźnie. Z jednej strony jest toksyczna, a z drugiej – w medycynie ludowej stosowana leczniczo, wewnętrznie do odrobaczania, wykrztuśnie, przeczyszczająco i przeciwbólowo.

Zastosowana w zbyt dużych dawkach jest silną trucizną, zwłaszcza przy zewnętrznym kontakcie. Łacińska nazwa rośliny pochodzi od słowa verare, czyli mówić prawdę.

Według ludowych wierzeń sproszkowany korzeń ciemiężycy wywołuje kichnięcia, a to ma być dowodem na prawdziwość słów. Nawiązuje też do tego słowacka nazwa rośliny – kychavica.

Tytoń / fot. Ajmal Ali on Unsplash

9. Tojad mocny

Tojad uważany jest za najbardziej trującą roślinę europejską. Występuje także pod nazwami zwyczajowymi jako: mordownik, pantofelki, trzewiczki Matki Boskiej, omiag, omiak lub koniki.

Kwitnie na fioletowo i efektownie, dlatego często pojawia się w ogrodach. Niegdyś preparaty z tojadu stosowano przy nerwobólach, reumatyzmie i artretyzmie. Był to środek znieczulający miejscowo i przeciwbólowy.

Niestety, użycie tojadu w celach leczniczych było bardzo ryzykowne. Już minimalne przekroczenie dawki leczniczej prowadziło do silnego zatrucia. W średniowieczu sokiem z tojadu zatruwano strzały i miecze.

10. Tytoń

I na koniec roślina, która nie rośnie w Polsce, ale jest zdecydowanie najbardziej niebezpieczną rośliną, bo zabija rocznie 5 milionów osób na całym świecie. Uzależnia, powodując przede wszystkim nowotwory układu oddechowego, choroby serca i skóry.

W liściach tytoniu znajdują się toksyczne alkaloidy, nikotyna oraz anabazyna – wszystkie trzy wpływają niekorzystnie również na niepalące osoby w otoczeniu.