Grudnik to silna konkurencja dla gwiazdy betlejemskiej. Może zdobić świąteczny stół, a potem cieszyć kwiatami nawet do końca stycznia.

Czy grudnik kwitnie tylko zimą?

Grudnik, znany też jako szlumbergera, zygokaktus lub kaktus bożonarodzeniowy, to niezwykła, wieloletnia roślina kwitnąca zimą, najczęściej w grudniu, na co wskazuje sama nazwa. Przy odpowiedniej pielęgnacji kwiaty grudnika mogą pojawić się już pod koniec listopada i rozwijać się nawet do końca stycznia.

Kluczowe znaczenie dla rozwoju pąków ma ilość światła, jaką dostaje szlumbergera. Nie bez powodu nazywana jest bowiem rośliną krótkiego dnia. Aby rozwinęły się pąki kwiatowe, potrzebuje dostępu do światła mniej niż 12 godzin na dobę przez około miesiąc.

W tym celu można ją ustawić w pomieszczeniu z opuszczonymi roletami lub nakrywać kartonem, żeby zapewnić jej ciemność przez pół doby. Taki zabieg można też przeprowadzić w innej porze roku, by przekonać się, czy grudnik zakwitnie np. w czerwcu, ale nie jest to zalecane, ponieważ musi przejść odpowiedni okres spoczynku, żeby zachwycić ponownie w grudniu, kiedy jest jego czas. 

Mimo że grudnik zaliczany jest do kaktusów, to w naturze jest epifitem i rośnie w koronach drzew w dżungli, a nie na pustyni. Nie ma też kolców, a jego liście są dość miękkie. Mitem jest również to, że grudnik jest trujący. Warto jednak uważać – jak w przypadku każdej rośliny – żeby nie stała się obiektem zabaw dzieci czy zwierząt domowych i przypadkowo nie została przez nie spożyta.

fot. Tadeusz Zachwieja on Unsplash

Kolory i odmiany grudnika

Grudnik najczęściej ma kwiaty różowe, fioletowe i czerwone. Coraz częściej jednak w sprzedaży pojawia się grudnik biały (odmiana Bristol Queen) i żółty (odmiana Gold Charm). Niezwykle efektownie prezentują się również odmiany dwubarwne grudnika: biało-różowa Dark Eva i Bristol Rose czy biało-czerwona Dark Marie.

Jak pielęgnować grudnika?

Jeśli mamy dopiero co kupiony egzemplarz grudnika z już zawiązanymi pąkami, które lada moment rozkwitną, pielęgnacja jest łatwa. Przede wszystkim nie należy go teraz przesadzać. Trzeba za to wybrać dla niego odpowiednie stanowisko.

Optymalne miejsce powinno być jasne, ale niezbyt słoneczne. Zbyt duża ilość słońca spowoduje, że pędy grudnika zaczną się przebarwiać na czerwono. Ważne też, żeby po wybraniu miejsca nie przestawiać rośliny. Każde obrócenie doniczki, a więc zmiana kąta padania światła, może spowodować gwałtowne opadanie pąków.

Na tym etapie uprawy obserwujemy kwitnienie rośliny i podlewamy ją umiarkowanie. Usuwamy też zasychające kwiaty, co może spowodować wydłużenie kwitnienia. 

Grudnikom, które stoją na parapecie od zeszłego roku, trzeba dać wyraźny znak, że już czas, by zawiązały pąki. Stymulowanie do kwitnienie trwa około miesiąca i polega na zapewnieniu roślinie optymalnych warunków świetlnych, 12 godzin ze światłem i 12 w ciemności.

Jeśli tego nie zrobimy, grudnik po prostu nie wypuści pąków. Dlaczego jeszcze grudnik nie kwitnie? Powody są trzy: zbyt wysoka temperatura w pomieszczeniu (powyżej 20 stopni Celsjusza), przeciągi i zbyt ciemne stanowisko.

fot. shutterstock

Co zrobić z grudnikiem po kwitnieniu?

Po kwitnieniu nie wyrzucamy grudnika, ale staramy się zapewnić mu optymalne warunki odpoczynku po tym wyczerpującym dla niego okresie. W tym celu przesadzamy go do lekkiej, próchniczej ziemi z dodatkiem piasku lub po prostu podłoża dla kaktusów. Następnie przenosimy do niezbyt jasnego i chłodnego pomieszczenia na dwa miesiące.

W tym czasie podlewanie szlumbergery ograniczamy do minimum, wystarczy raz na dwa tygodnie. Po upływie dwóch miesięcy możemy przenieść grudnika na zachodni lub wschodni parapet. W okresie spoczynku, który trwa do października, trzeba również pamiętać o zasileniu rośliny, by odzyskała siły.

Nawożenie grudnika wykonujemy raz w miesiącu, stosując nawóz do sukulentów lub roślin zielonych. Od października zaczynamy dawkować nawóz do roślin kwitnących.

Zdarza się, że w trakcie uprawy grudnik gubi liście. W ten sposób daje znak, że źle go podlewamy. Najczęściej po prostu zbyt obficie, czego ta roślina nie lubi. Na nadmiar wody szybko może zareagować także gniciem korzeni, a wtedy trudno będzie ją uratować. Z kolei, jeżeli liście grudnika zaczynają się marszczyć, roślina informuje, że dostaje za mało wody.

Jak przycinać i rozmnażać grudnika?

W przypadku kilkuletnich egzemplarzy, których pędy są już dłuższe, warto je przyciąć, aby odmłodzić grudnika i zachęcić go do rozkrzewienia. Wówczas po kwitnienia należy skrócić pędy o 1/3. Zabieg ten można wykonywać po każdym kwitnieniu, jeśli chcemy, by grudnik miał zwarty pokrój.

Cięcie to także dobry moment na rozmnażanie grudnika. Jak w łatwy sposób uzyskać nowe okazy? Wystarczy pobrać sadzonki pędowe, czyli odciąć większy fragment pędu, a następnie umieścić go w przepuszczalnym podłożu.

Wcześniej można też zastosować ukorzeniacz do roślin, który nieco przyspieszy cały proces, ponieważ zawiera hormony roślinne pobudzające rozwój korzeni.