Gruszki – właściwości i odmiany. Co warto z nich zrobić?

2024-09-26

Słodkie gruszki to jeden ze smaków jesiennych dni. Owocami prosto z drzewa można się delektować nawet w październiku i warto to robić, bo dostarczają wielu witamin.

Gruszki i ich odmiany. Czym się od siebie różnią?

Z natury grusza jest długowiecznym drzewem i to dość wysokim, ale jej uprawa rozwinęła się na tyle, że dostępne dziś grusze często są wyhodowane na skarlającej podkładce z pigwy, dzięki czemu nie osiągają gigantycznych rozmiarów i z powodzeniem znajdą swoje miejsce w każdym ogrodzie.

Odmiany gruszy różnią się od siebie nie tylko porą dojrzewania, ale też smakiem, wyglądem owoców, ich kształtem i kolorem. Są obcopylne, więc do owocowania potrzebują towarzystwa. Zawsze więc należy sadzić dwie różne odmiany. Do uprawy amatorskiej w ogrodzie polecane jest szczególnie kilka odmian:

1. Konferencja – najpopularniejsza stara odmiana o charakterystycznym wyglądzie (rdzawej skórce). Jej miąższ jest słodki i delikatny. Dojrzewa w drugiej połowie września.
2. Red Faworytka – jej owoce mają nietypowy, bordowy kolor i są gotowe do spożycia dość wcześnie, bo już w sierpniu.
3. Bonkreta Williamsa – ma duże owoce o lekko pofałdowanej, zielonożółtej skórce. Wyróżnia ją delikatny, lekko korzenny smak i umiarkowana słodycz.
4. Lukasówka – to popularna odmiana deserowa z delikatnie ordzawioną skórką. Dojrzewa w październiku.
5. Golden Pearl – nietypowa, miniaturowa odmiana, którą można uprawiać w donicy na tarasie. Jej owoce dojrzewają w październiku, są żółte z lekkim, czerwonym rumieńcem.

Całkowicie nietypowa wśród grusz jest grusza azjatycka, znana jako nashi, którą można już z powodzeniem uprawiać w Polsce. Owoce mają kulisty kształt i wyglądem przypominają jabłka, w smaku zaś można wyczuć waniliową nutę.

fot. Shumilov Ludmila on Unsplash

Właściwości gruszki. Co zawiera i czy jest zdrowa?

Gruszki zawierają spore ilości kwasu jabłkowego i cytrynowego, pektyny oraz błonnik. Już pojedyncza gruszka to zastrzyk witamin A, C i z grupy B, a także fosforu, magnezu, sodu, wapnia i żelaza. Takie właściwości odżywcze powodują, że gruszki warto uwzględnić w codziennej diecie z kilku powodów. Jaki dobroczynny wpływ na organizm mają gruszki?

• Usprawniają perystaltykę jelit, więc są idealne dla osób borykających się z zaparciami.
• Obniżają poziom złego cholesterolu.
• Działają przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie.
• Wspierają walkę z nadciśnieniem tętniczym.
• Zapobiegają szkodliwemu wpływowi wolnych rodników.
• Poprawiają pamięć i koncentrację.

Ile kalorii ma gruszka i czy każdy może ją jeść?

Kaloryczność świeżej gruszki nie jest wysoka, ponieważ składa się w większości z wody. To około 56 kcal, mniej niż ma banan, kiwi czy mango. Z kolei indeks glikemiczny gruszek to 38, więc są w grupie owoców o niskim IG.

To zaś sprawia, że mogą być spożywane zarówno przez osoby z cukrzycą, jak i z insulinoopornością oraz zaburzeniami metabolicznymi. Co więcej, błonnik zawarty w gruszkach spowalnia wchłanianie glukozy, a co za tym idzie – zmniejsza glikemię poposiłkową.

fot. Diliara Garifullina on Unsplash

Nie tylko ciasta z gruszkami. Co jeszcze zrobić z tych owoców?

Gruszki warto spożywać świeże, ale świetnie też nadają się jako słodki dodatek do jesiennych wypieków. Aromatyczne ciasta z gruszkami, szczególnie czekoladowe, to idealny deser na wciąż ciepłe popołudnia.

Miłośnicy lekkich przekąsek powinni wykorzystać gruszki do niebanalnych połączeń kulinarnych. Zaskakująca dla kubków smakowych będzie z pewnością sałatka z gruszką i serem pleśniowym z dodatkiem pikantnej rukoli.

Co jeszcze zrobić z gruszek? Pyszne przetwory na zimę i to różne, bo możliwości jest naprawdę sporo – gruszki w occie lub w zalewie z goździkami, dżem z korzenną nutą lub kompot.

Gruszki można zamknąć także w butelce w formie nalewki. Taki trunek na bazie tych owoców ma nie tylko niepowtarzalny smak, ale też właściwości zdrowotne, bo działa przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie.

Jak uprawiać gruszki?

Grusze są dość wrażliwe na niskie temperatury, dlatego najlepiej sadzić je wiosną na stanowisku słonecznym i osłoniętym od wiatru, np. przy ścianie domu. Żeby doczekać się smacznych gruszek, należy pamiętać o kilku zabiegach pielęgnacyjnych.

Kluczowe jest zasilanie gruszy w okresie wegetacyjnym np. ekologicznym nawozem wyprodukowanym z masy roślinnej. Wiosną można zastosować kompost. Gleba powinna być przepuszczalna i zasobna w próchnicę. Drugim ważnym zabiegiem decydującym o wielkości plonów jest cięcie gruszy.

Grusze należy przyciąć już w pierwszym roku po posadzeniu, kiedy to zaczynamy formowanie korony. Wówczas przycinamy pędy na długość około 60 cm, zostawiając kilka najsilniejszych.

Przez kolejne trzy lata formujemy koronę, usuwając chore, martwe i słabe gałązki. U starszych okazów latem przycinamy nowe przyrosty, żeby pobudzić drzewo do większego owocowania. Regularnie przycinane grusze wypuszczają młode, wartościowe pędy, na których zawiązują się najlepsze owoce.

fot. Valeriia Petrova on Unsplash

Kiedy zrywamy gruszki i jak możemy je przechowywać?

Gruszki to owoce, którymi można cieszyć się dość długo po zerwaniu, o ile zapewnimy im odpowiednie warunki. Jak przechowywać gruszki? Najważniejsze jest odpowiednie miejsce – piwnica lub inne nieogrzewane pomieszczenie, ponieważ optymalna temperatura przechowywania gruszek to 3-5 stopni Celsjusza.

Trzeba tylko pamiętać o regularnym wietrzeniu takiego miejsca. Przy zapewnieniu takich warunków gruszki poleżą kilka tygodni.

Na długość ich przechowywania ma także wpływ czas zbioru owoców. Gruszki przeznaczone do przechowywania, w tym najpopularniejszą odmianę Konferencja, zrywamy zawsze zanim osiągną pełną dojrzałość.

Takie okazy są jeszcze twarde i często mało smaczne, ale mają już odpowiednią wielkość. Sygnałem, że można je zrywać, jest początek samoistnego spadania pierwszych owoców. Ważne, żeby gruszki miały szypułki i były zdrowe.

Owoce, które mają pęknięcia, ślady chorobowe lub są obite, nie nadają się do przechowywania. Zdrowe układamy luźno w drewnianych skrzyniach. Oprócz odmiany Konferencja, świetnie leżakują także Lukasówka i Komisówka.