2024-09-20
Pierwsze skojarzenie z hasłem dieta keto? Najpewniej człowiek o imponującej muskulaturze, wchodzący do siłowni. Tymczasem dieta ketogeniczna, bo tak brzmi jej pełna nazwa, to dobrze funkcjonująca dieta medyczna, stosowana np. u pacjentów z padaczką lekooporną.
Dieta ketogenna jest dietą o wysokiej zawartości tłuszczu, niskiej zawartości węglowodanów i odpowiedniej dla wieku ilości białka oraz kalorii w spożywanych posiłkach. Cukier jest całkowicie zakazany.
Na czym polega dieta keto i dla kogo jest przeznaczona?
Jak funkcjonuje organizm na diecie keto? Człowiek na tradycyjnej diecie jako podstawowe źródło energii zużywa glukozę. Dieta ketogenna, poprzez dostarczenie dużej ilości tłuszczu, a znikomej ilości węglowodanów, imituje stan organizmu w czasie głodzenia.
W organizmie zachodzą wtedy zmiany metaboliczne, które sprawiają, że po wykorzystaniu własnych rezerw glukozy (co następuje w ciągu 12-24 godzin od zaprzestania spożywania węglowodanów i cukrów), sięga on po zapasy tłuszczów, traktując je jako źródło energii.
Wskutek przemian chemicznych powstają kwasy tłuszczowe i ciała ketonowe: aceton, acetooctan i kwas β-hydroksymasłowy, które dobrze przenikają do ośrodkowego układu nerwowego i tam zastępują glukozę w przemianach metabolicznych, m.in. związanych z produkcją energii w komórkach nerwowych.
fot. micheile henderson on Unsplash
Co można jeść na diecie ketogenicznej?
Dieta ketogenna jest uboga w produkty zbożowe, znacznie ogranicza spożycie owoców i warzyw, a także produktów nabiałowych, co może prowadzić do różnych niedoborów w organizmie. Dlatego konieczne jest stosowanie suplementacji składników mineralnych oraz witamin, czasem też innych środków, które zaleca dietetyk.
Na śniadanie w diecie keto zaleca się spożywać posiłki bogate w tłuszcze i białka, takie jak jajka sadzone na boczku lub omlet z warzywami. Typowy obiad dla osoby na diecie ketogenicznej często składa się z białka, źródła tłuszczu oraz warzyw o niskiej zawartości węglowodanów, takich jak szpinak, sałata, brokuły, kalafior, cukinia, szparagi, brukselka, jarmuż, a także warzywa kapustne.
„Ketoniarze” jedzą np. grillowanego kurczaka z warzywami pieczonymi w oliwie z oliwek, pieczonego łososia z brokułami i masłem, stek z sałatą z awokado i orzechami. Kluczowe jest unikanie składników wysokowęglowodanowych, takich jak ziemniaki, makaron czy chleb, oraz dbanie o odpowiednią ilość zdrowych tłuszczów, które dostarczają energii w diecie ketogenicznej.
Na kolację również zaleca się spożywanie białka (np. mięso, ryby) i warzyw o niskiej zawartości węglowodanów, często podawanych z dużą ilością zdrowych tłuszczów, takich jak oliwa z oliwek czy awokado.
Dieta ketogeniczna jest znana z tego, że może sprzyjać utracie masy ciała, głównie poprzez indukcję stanu ketozy – opisanego wcześniej mechanizmu polegającego na tym, że organizm spala tłuszcz zamiast węglowodanów.
W diecie ketogenicznej zabronione jest spożywanie cukru, natomiast dozwolone są zamienniki cukru, takie jak ksylitol czy erytrytol, ponieważ nie zwiększają one poziomu cukru we krwi. Jednak należy korzystać z nich z umiarem.
Dieta keto jest uznawana za skuteczną metodę odchudzania, bo często prowadzi do zmniejszenia apetytu i naturalnego obniżenia spożycia kalorii. Jednak nie jest powszechnie wiadome, że dieta ketogenna jest też niefarmakologiczną metodą terapii padaczki lekoopornej.
fot. Jennifer Burk on Unsplash
Jak dieta keto wpływa na życie osób z epilepsją?
Epilepsja (inaczej padaczka) jest przewlekłym zaburzeniem czynności mózgu i najczęstszą chorobą układu nerwowego u dzieci. Około 75 proc. przypadków zachorowań ujawnia się jeszcze przed 19. rokiem życia, z czego najwięcej już w okresie niemowlęcym.
By zmniejszyć liczbę wyniszczających mózg napadów padaczkowych, wykorzystuje się farmakoterapię. Jednak w przypadku 4 na 10 pacjentów mamy do czynienia z padaczką lekooporną, na którą leki nie działają.
Wówczas można zacząć stosować dietę ketogenną – badania wskazały, że ma ona bardzo wysoką skuteczność w przypadku pacjentów z padaczką lekooporną: u ponad połowy leczonych nią dzieci obserwuje się zmniejszenie liczby napadów o ponad 50 proc., u 1/3 redukcja napadów jest większa niż 90 proc., a u ok. 10-15 proc. dochodzi do całkowitego ustąpienia napadów.
Jednak trzeba pamiętać, że wówczas dieta keto staje się medyczną terapią żywieniową i nie można jej traktować nonszalancko: - Dieta ketogenna nie jest sposobem odżywiania, lecz uznaną metodą leczenia padaczki, która musi być stosowana pod ścisłym nadzorem lekarza neurologa i doświadczonego dietetyka, nigdy „na własną rękę”.
Skład diety musi być precyzyjnie wyliczony indywidualnie dla każdego dziecka w zależności od wieku, masy ciała, aktywności oraz rodzaju schorzenia. Dietę ketogenną, szczególnie u małych pacjentów (do 3. r.ż.), dzieci ze znacznymi zaburzeniami neurorozwojowymi oraz odżywianymi przez PEG (przezskórna endoskopowa gastrostomia) można prowadzić także opierając się na żywności specjalnego przeznaczenia medycznego – wyjaśnia dr n. med. Magdalena Dudzińska, ordynator Oddziału Neurologii Dziecięcej ZSM w Chorzowie.
I dodaje: – Dieta ketogenna jest stosowana już od ponad stu lat. Wielu epileptologów traktuje ją jako jedną z najbardziej skutecznych metod leczenia padaczki lekoopornej, ponieważ wpływa nie tylko na zmniejszenie liczby napadów padaczkowych, ale także na poprawę funkcjonowania dzieci, a w rezultacie oddziałuje na ich rozwój.
U około 80 proc. pacjentów stosujących tę metodę terapii obserwuje się bowiem poprawę koncentracji i zdolności uczenia się, lepsze wyniki rehabilitacji, poprawę zachowania oraz snu – podsumowuje ekspertka.
Podziel się artykułem ze znajomymi
W naturze odnajduje nie tylko kojące widoki, feerie barw, bogactwo smaków i zapachów, czy dóbr wszelakich, ale przede wszystkim twórcze inspiracje. Skleja słowa i obrazy… pisząc, redagując, fotografując czy projektując. Od ponad 20 lat łączy obszary mediów tradycyjnych z nowymi, klasyczne dziennikarstwo z technologią. Obecnie z ogromną przyjemnością wykorzystuje swoje pasje i doświadczenie w pracy nad rozwojem internetowego wydania magazynu Natura...
