2024-09-17
Rola drzew może być większa niż sądziliśmy. Nowe badanie naukowców, opisane w prestiżowym czasopiśmie „Nature” pokazuje, że drzewa górskie mogą oczyszczać atmosferę bardziej niż dotąd sądzono. Rocznie mogą pochłaniać nawet 50 mln ton atmosferycznego metanu na świecie.
Naukowcy badali wymianę metanu na powierzchni drzew tropikalnych, umiarkowanych i borealnych na wyżynach. Jak opisują, zrobili to w całym gradiencie szerokości geograficznej ekosystemów lasów tropikalnych, umiarkowanych i hemiborealnych.
Pomiary te pozwoliły określić wymianę netto metanu z powierzchni drzew w różnych rozległych obszarach o określonym klimacie, obejmujących lasy tropikalne w Amazonii (Cuniã) i Panamie (Gigante), lasy liściaste strefy umiarkowanej w Wielkiej Brytanii (Wytham Woods) i lasy iglaste tzw. strefy hemiborealnej w Szwecji (Skogaryd).
Przeprowadzili także pomiary strumienia z pni drzew z trzech kolejnych lokalizacji na zalewowej równinie Amazonii podczas niskiego poziomu wody (rzeki Negro, Solimões i Tapajós). Występują tam zarówno okresowe zalewy, jak i okresy suszy, gdy poziom wód gruntowych znajduje się wiele metrów poniżej powierzchni gleby.
Badacze przeskanowali łącznie 2161 drzew na 22 działkach w lasach tropikalnych, lasach iglastych strefy umiarkowanej, lasach liściastych strefy umiarkowanej, lasach eukaliptusowych strefy umiarkowanej i tropikalnych sawannach, aby uchwycić szeroki zakres morfologii drzew.
– Odkryliśmy, że pochłanianie metanu na powierzchniach drzew, w szczególności na wysokości około 2 metrów nad dnem lasu, może dominować w całkowitym wkładzie drzew do ekosystemu, co skutkuje pochłanianiem netto metanu z drzew – tłumaczą badacze.
– Pomiar stabilnego izotopu węgla metanu w powietrzu komory powierzchni drzew i badania na poziomie procesowym wyekstrahowanych rdzeni drzew sugeruje mikrobiologiczne obniżanie zawartości metanu na powierzchniach drzew i w ich tkankach.
fot. David Clode on Unsplash
Wstępne szacunki sugerują, że drzewa mogą rocznie pochłaniać nawet 50 mln ton atmosferycznego metanu na świecie.
Każde drzewo zostało zeskanowane z kilku kątów, aby zapewnić kompleksowe pokrycie. Zauważają, że wylesianie tropikalne pociąga za sobą nagłą utratę zdrewniałego, powierzchniowego pochłaniacza metanu.
Nadal nie wiadomo, jak szybko rozwija się społeczność metanotroficzna odpowiadająca dojrzałemu lasowi, ale jeśli rozwija się szybko, pochłaniacz metanu w młodych lasach wtórnych prawdopodobnie będzie podobny do tego w lasach dojrzałych.
Dlatego korzyści pochłaniacza metanu z nowego lasu mogą ujawnić się znacznie szybciej niż korzyści z magazynowania.
– Nasze ustalenia wskazują, że korzyści klimatyczne wynikające z ochrony lasów tropikalnych i umiarkowanych oraz ponownego zalesiania mogą być większe niż wcześniej zakładano – podkreślają badacze i tłumaczą, dlaczego to takie ważne.
Metan to bowiem najważniejszy antropogenicznie (wiążący się z działalnością człowieka) wzmacniany gaz cieplarniany w atmosferze po dwutlenku węgla, przyczyniający się do dodatkowych 26 proc. globalnego ocieplenia od 1750 roku.
Globalny budżet metanu jest obecnie niezrównoważony, a źródła przewyższają pochłaniacze, co prowadzi do wzrostu stężenia atmosferycznego tego silnego gazu cieplarnianego. Ważny pochłaniacz stanowią gleby, ale ich łączna zdolność do pobierania metanu może się różnić w zależności od wielu czynników, w tym wilgotności i temperatury.
To kolejne badanie naukowców poświęcone pochłanianiu metanu przez drzewa. Badacze niedawno pokazali, że dojrzałe drzewa w nasyconych glebach mogą emitować znaczne ilości metanu wytwarzanego przez glebę.
fot. Fuu J on Unsplash
W Amazonii zalane drzewa są największym pojedynczym źródłem emisji z regionu, ale bakterie wykorzystujące metan zostały też zidentyfikowane w topolach rosnących w klimacie umiarkowanym i w korze drzew tropikalnych terenów podmokłych.
– To kolejne dowody na to, że drzewa mają zdolność nie tylko do służenia jako wewnętrzny pochłaniacz metanu wyprodukowanego w inny sposób, ale także do służenia jako pochłaniacze netto atmosferycznego metanu – podkreślają.
– Z obu badań wynika, że jeśli weźmie się pod uwagę wyższe partie wyżynnych pni i gałęzi drzew (tzw. powierzchnie zdrewniałe), to drzewa na glebach o swobodnym drenażu mogą być pochłaniaczami netto atmosferycznego metanu.
Wynik netto emisji jest zależny od stanu hydrologicznego gleby i zdolności powierzchni drzewa do pochłaniania metanu. Naukowcy tłumaczą, że procesy pobierania zachodzą również na powierzchniach zdrewniałych wyżej w drzewie, a ograniczenie wody może wpływać na wielkość procesów pobierania.
Dzięki temu pojawiła się możliwość zamknięcia obecnie niezrównoważonego globalnego budżetu metanu.
Badacze wskazują na to, że obecność drzew może łączyć się ze znacznymi korzyściami klimatycznymi związanymi z metanem, których obecnie nie uwzględnia się w ramach naturalnych rozwiązań klimatycznych.
Tymczasem może on odgrywać coraz większą rolę, ponieważ prawdopodobnie reaguje na wzrost temperatury i stężenia metanu w atmosferze. Ponadto mechanizm pobierania metanu przez zdrewniałe powierzchnie drzew pokazuje możliwości lepszego łagodzenia wzrostu atmosferycznego metanu.
– Największymi obszarami przyczyniającymi się do pochłaniania metanu są tropikalne i subtropikalne, wilgotne lasy liściaste – dodają. – Nasze odkrycia wykazują dużą zmienność przestrzenną i taksonomiczną w zdolności drzew do pobierania metanu, a identyfikacja gatunków drzew o największej zdolności do pobierania tego gazu umożliwia dalsze zajęcie się wzrostem atmosferycznego metanu.
Podziel się artykułem ze znajomymi
W naturze odnajduje nie tylko kojące widoki, feerie barw, bogactwo smaków i zapachów, czy dóbr wszelakich, ale przede wszystkim twórcze inspiracje. Skleja słowa i obrazy… pisząc, redagując, fotografując czy projektując. Od ponad 20 lat łączy obszary mediów tradycyjnych z nowymi, klasyczne dziennikarstwo z technologią. Obecnie z ogromną przyjemnością wykorzystuje swoje pasje i doświadczenie w pracy nad rozwojem internetowego wydania magazynu Natura...
