Pomimo że większość z nas wie, że pomarańcze, mandarynki czy grejpfruty są bogate w witaminę C, to mało kto słyszał o tym, że zawierają również hesperetynę, czyli związek, który ma właściwości przeciwzapalne, przeciwnowotworowe czy antyoksydacyjne. I choć jego właściwości są cenne, to problemem jest jednak niska rozpuszczalność hesperetyny w wodzie, przez co możliwości jej stosowania są ograniczone.
– Hesperetyna jest nam potrzebna, by utrzymać zdrowie w dobrej kondycji – mówi dr Anna Sykuła z Wydziału Biotechnologii i Nauk o Żywności Politechniki Łódzkiej, która prowadzi badania nad tym związkiem. – Ma bardzo dobre właściwości, ale jest słabsza od innych polifenoli ze względu na swoją budowę i niską rozpuszczalność w wodzie. W naszych badaniach chodzi więc o to, by ją „uzbroić”, aby dobrze rozpuszczała się w wodzie. To z kolei pozwoli zastosować ją jako dodatek do żywności, kosmetyków, farmaceutyków, w wyniku czego poprawi ich działanie.
„Uzbrojona” hesperetyna może to zrobić dzięki swojej zwiększonej aktywności, która może ograniczyć działanie wolnych rodników czy chorobotwórczych bakterii. Biorąc pod uwagę, że prace prowadzone są na Wydziale Biotechnologii i Nauk o Żywieniu, to największą wagę przywiązuje się do możliwości wykorzystania wzmocnionego związku właśnie w żywności oraz artykułach kosmetycznych.
Dr Sykuła pracuje nad syntezą, czyli dołączeniem innych związków do cząsteczki macierzystej. Na tym etapie powstają nowe pochodne hesperetyny. Obecnie trwa drugi etap badania, które jest realizowane w ramach konkursu Miniatura 5, przy wsparciu finansowym przyznanym przez Narodowe Centrum Nauki.
– Głównym celem projektu jest otrzymanie nanokapsułek pochodnych hesperetyny, które będą miały zwiększoną rozpuszczalność w wodzie – dodaje dr Anna Sykuła. – Nie jest to jedyny cel, liczy się także, by wykazać, że nowo powstałe układy mają zwiększoną biodostępność i aktywność biologiczną.
Okazuje się, że dobre efekty można osiągnąć przy udziale cyklodekstryny, czyli innego obiektu chemicznego, który ma szerokie spektrum działania. Cyklodekstryna pomaga bowiem w tworzeniu kompleksów z pochodnymi hesperetyny, czyli zbliża do osiągnięcia założonego celu. Problem dotyczy między innymi tworzenia się samych kompleksów: czasem cząsteczki pochodnych hesperetyny łatwo wnikają w strukturę cyklodekstryn, co sprawia, że cel się przybliża, czasem jednak tak się nie dzieje.
Badania prowadzone na Politechnice Łódzkiej – jak podkreśla dr Sykuła – zaczęły się od przypadku. Wolna hesperetyna jest przedmiotem różnorodnych badań na całym świecie, natomiast – jak zaznacza badaczka – jest to mała, niepozorna cząsteczka, która wśród polifenoli charakteryzuje się średnią aktywnością biologiczną.
– To skłoniło mnie do tego, aby z tej małej, niepozornej cząsteczki zrobić superbohatera – mówi dr Sykuła. – Hesperetyna może się nim stać, może wnieść wiele dobrego, ale trzeba ją najpierw wzmocnić i na tym polega moja rola. Jeszcze dużo pracy, badań przede mną. Szacuję, że zajmie mi to około roku, ale liczę na pozytywny rezultat.
Prowadzone badania dotyczą samej cząsteczki hesperetyny, jej pochodnych i kompleksów. Są nimi na przykład badania cytotoksyczności. Analiza cytotoksyczności z zastosowaniem kultur tkankowych ma za zadanie określić, czy i jaką aktywność wykazują nowo powstałe kompleksy względem linii komórkowej używanej w analizach np. skóry. Kolejne testy i analizy to badania mikrobiologiczne. Ich celem jest poszukiwanie nieantybiotykowych związków, mogących ograniczać wzrost mikroorganizmów. To sprawia, że prace badawcze prowadzone na Politechnice Łódzkiej są wyjątkowe i można wiązać z nimi duże nadzieje.
Dr Anna Sykuła jest badaczką w zakresie modyfikacji struktur chemicznych flawanonów, głównie hesperetyny, analizy ich właściwości fizykochemicznych oraz nanokapsułkowania cyklodekstrynami. Drugim zainteresowaniem łódzkiej naukowiec jest analiza jakościowa i ilościowa składników preparatów kosmetycznych i surowców naturalnych. Dr Sykuła prowadzi wykłady na temat antyoksydantów w kosmetykach oraz ćwiczenia z chemii ogólnej, nieorganicznej i analitycznej. We współpracy z innymi naukowcami zdobyła cztery patenty związane z analogiem flawanonu. W wolnym czasie lubi układać puzzle, rozwiązywać krzyżówki, jeździć na rowerze, podróżować, pracować w ogrodzie.
Badania nad pochodnymi hesperetyny są prowadzone w Zespole Chemii Bionieorganicznej, którym kieruje dr hab. inż. Małgorzata Bryszewska.
Podziel się artykułem ze znajomymi
Sekretarz redakcji magazynu „Natura". Od początku drogi zawodowej związana z firmą Pelion i jej Działem Public Relations, jest członkiem zarządu Stowarzyszenia Maraton Dbam o Zdrowie, które organizuje DOZ Maratonu Łódź. Bardzo chętnie angażuję się w działalności charytatywne, w tym m.in. w DOZ Fundacji dbam o zdrowie, fundacji korporacyjnej założonej przez Pelion, której celem jest niesienie pomocy potrzebującym w szczególności poprzez dofinansowanie do zakupu leków dla osób znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej i materialnej. Kocha naturę, ekologiczne rozwiązania i naturalne sposby dbania o siebie. ...
