Alergia na roztocze – objawy. Jak sobie z nią radzić?

2024-09-04

Są niemal niewidoczne. Czają się w naszej pościeli, meblach i dywanach. Wszędzie tam, gdzie znajduje się ludzki naskórek. Jesienią mają idealne warunki do rozwoju. Dlatego katar, kichanie i niedrożność nosa, które zrzucamy na jesienne przeziębienie, mogą być symptomami alergii na roztocze kurzu domowego.

Przyczyny alergii na roztocze kurzu domowego

Na alergię cierpi w Polsce 12 milionów osób. Choroba jest efektem nadmiernej odpowiedzi układu odpornościowego na różne czynniki zewnętrzne. 

U osób zdrowych kontakt z tymi samymi czynnikami jest całkowicie neutralny i nie wywołuje żadnych zdrowotnych konsekwencji. U alergików natomiast skutkuje kaszlem, katarem, niedrożnością nosa czy świądem. 

W procesie leczenia kluczowe znaczenie ma unikanie alergenów, odpowiedzialnych za występowanie objawów. Żeby pacjent mógł skutecznie walczyć z chorobą, musi przede wszystkim wiedzieć, co go uczula.

Za najczęstszą przyczynę alergii w naszym kraju uważa się roztocze kurzu domowego. Potocznie mówimy o uczuleniu na kurz, ale to skrót myślowy. 

Za objawy chorobowe odpowiedzialne są niewielkie pajęczaki, które mają od kilkuset mikrometrów do maksymalnie jednego milimetra długości. Praktycznie niezauważalne gołym okiem. 

Czynnikiem wyzwalającym reakcje alergiczne są tak naprawdę białka znajdujące się w odchodach roztoczy, które dostają się do organizmu człowieka drogą wziewną. 

Unikanie tak mikroskopijnego alergenu nie jest łatwe, ale to jedyna droga, żeby pozbyć się uporczywych symptomów. Dlatego alergicy muszą przede wszystkim poznać swojego „wroga”, żeby móc z nim skutecznie walczyć. 

fot. František Čaník on Unsplash

Roztocze - miłośnicy kurzu i ludzkiego naskórka

Biolodzy wyróżniają około 45 tysięcy gatunków roztoczy. Ten rząd pajęczaków zamieszkuje wszystkie strefy klimatyczne i występuje w różnych środowiskach. 

Zagrożeniem dla człowieka są gatunki bytujące w naszych domach. Roztocze kurzu domowego żywią się złuszczonym naskórkiem ludzi i zwierząt. 

Szczególnie upodobały sobie materace, poduszki, kołdry, a także dywany, meble tapicerowane oraz zasłony, które gromadzą kurz (składnikiem kurzu jest właśnie ludzki naskórek). 

Według naukowców w jednym gramie kurzu pochodzącego z materaca może znajdować się nawet 3000 osobników. Żeby zaspokoić miesięczne potrzeby pokarmowe takiej populacji, wystarczy 50 mg naskórka. 

Biorąc pod uwagę, że człowiek traci w ciągu dnia około jednego grama zewnętrznej warstwy skóry, jest w stanie wyżywić cały batalion.

Roztocze żyją stadnie, co zapewnia im lepszą przeżywalność. W sprzyjających warunkach mogą przeżyć nawet 500 dni. Najlepiej czują się w pomieszczeniach o temperaturze 22-26 stopni Celsjusza i wilgotności powyżej 55 proc. 

Im większa wilgotność, tym lepiej, ponieważ pobierają wodę z otoczenia. Okres jesienny stwarza im idealne wręcz warunki do rozwoju, a alergikom przysparza dokuczliwych objawów. 

W przypadku alergii na roztocze kurzu domowego symptomy mogą występować przez cały rok, ale we wrześniu dochodzi do zaostrzenia choroby. Pojawiają się: uporczywy katar, kichanie i niedrożność nosa, które łatwo pomylić z jesiennym przeziębieniem.

fot. Giorgio Trovato on Unsplash

Jak zapobiegać alergii na roztocze?

W leczeniu alergii, niezależnie od rodzaju, decydujące znaczenie ma właściwe rozpoznanie czynników wyzwalających objawy chorobowe, a następnie wystrzeganie się ich.

– Alergie mogą znacząco zakłócać codzienne funkcjonowanie. Stosując odpowiednie środki zapobiegawcze, takie jak unikanie alergenów i dbanie o czystość otoczenia, możemy zmniejszyć ryzyko wystąpienia reakcji alergicznych – podkreśla Narodowy Fundusz Zdrowia.

Dzięki znajomości optymalnych warunków do rozwoju roztoczy, alergicy są w stanie skutecznie walczyć z chorobą. 

Ponieważ pajęczaki najlepiej czują się w pomieszczeniach o temperaturze od 22 do 26 stopni Celsjusza i wilgotności powyżej 55 procent, zalecane jest utrzymywanie w domu temperatury poniżej 22 stopni i wilgotności pomiędzy 40-45 proc. 

Niewskazane jest stosowanie nawilżaczy powietrza. Zamiast tego lepiej postawić na częste wietrzenie i odkurzanie – najlepiej odkurzaczem z filtrem HEPA. Z mieszkań osób uczulonych powinny też zniknąć przedmioty, które gromadzą kurz, czyli dywany, zasłony oraz tapicerowane meble.

Narodowy Fundusz Zdrowia wśród zaleceń dla osób uczulonych na roztocze kurzu domowego wymienia pranie pościeli raz w tygodniu, a kołder i poduszek co 4-12 tygodni w temperaturze co najmniej 60 stopni Celsjusza. 

Ciepło wpływa bowiem na żywotność pajęczaków. W temperaturze 45 stopni Celsjusza są w stanie przeżyć 24 godziny, ale już w temperaturze 60 stopni poniżej godziny.

Takie środki zapobiegawcze należy stosować przez cały okres jesienno-zimowy. Co prawda zimą liczebność pajęczaków w naszych domach zmniejsza się ze względu na niską wilgotność powietrza, ale potrzeba czasu, żeby pozbyć się alergenów nagromadzonych w domu jesienią. 

O tej porze roku szczególnie wskazane jest wietrzenie. W przypadku alergii profilaktyka ma ogromne znaczenie, ponieważ leczenie skupia się jedynie na łagodzeniu objawów.